Đấu tranh phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao là nội dung nằm trong nhóm vấn đề Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm sẽ trả lời chất vấn tại phiên họp thứ 26 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, chiều 13/8.
Tiền chơi bạc từ thẻ cào chiếm 97% tổng lượng tiền chơi bạc
qua các cổng trung gian thanh toán
Tại kỳ họp thứ 5 của Quốc hội vừa qua, trong một số phiên thảo luận, tình trạng đánh bạc nằm ngay trong cơ quan phòng chống tội phạm công nghệ cao mà điển hình là vụ đánh bạc ở C50 (Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao) đã được một số vị đại biểu nhấn mạnh là khiến dư luận bức xúc, cần xử lý nghiêm.
Trong báo cáo chuẩn bị cho phiên chất vấn, Bộ trưởng Tô Lâm đánh giá, cùng với sự gia tăng của tội phạm sử dụng công nghệ cao trên thế giới, tội phạm sử dụng công nghệ cao ở Việt Nam phát hiện ngày càng nhiều và diễn biến ngày càng phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn phạm tội mới, hoạt động có tính chất xuyên quốc gia và xảy ra trên nhiều lĩnh vực, gây thiệt hại lớn.
Nổi lên là tình trạng trộm cắp, mua bán thông tin thẻ tín dụng để làm giả thẻ thanh toán dịch vụ, rút tiền qua máy ATM hoặc mua hàng hóa tiếp tục diễn biến phức tạp, gây thiệt hại nghiêm trọng. đáng lưu ý phát hiện tình trạng khách du lịch nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam, thực hiện giao dịch bằng các thẻ nội địa do ngân hàng nước ngoài phát hành tại máy mPOS (máy chấp nhận thanh toán thẻ không dây, có thể sử dụng ở bất kỳ vị trí nào chỉ với một chiếc sim điện thoại 3G), không thông qua hệ thống ngân hàng và trung gian thanh toán Việt Nam, ảnh hưởng đến an ninh tiền tệ quốc gia.
Nổi lên nữa, theo Bộ trưởng là tình trạng một số đối tượng sử dụng dịch vụ cuộc gọi thoại trên nền Internet (VoIP) giả danh các cơ quan pháp luật (công an, tòa án, viện kiểm sát…) gọi điện cho người dân để đe dọa, nhắc nợ cước viễn thông hoặc vi phạm pháp luật, sau đó yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng của chúng để chiếm đoạt diễn ra ở nhiều địa phương.
Bộ trưởng cũng nhận định, hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên mạng xã hội (Facebook, Zalo, Viber, Whatsapp..) diễn biến phức tạp, nổi lên là tình trạng người nước ngoài câu kết với một số người Việt Nam làm quen với người bị hại, tạo lòng tin, hứa gửi tiền, quà tặng có giá trị, sau đó giả mạo nhân viên hải quan gọi điện yêu cầu nạn nhân chuyển tiền làm các thủ tục thông quan để chiếm đoạt. Hình thành một số tụ điểm tội phạm sử dụng công nghệ cao chuyên lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng hình thức nhắn tin thông báo trúng thưởng qua mạng xã hội.
Ngoài ra, hoạt động kinh doanh theo mô hình đa cấp dù được các cơ quan chức năng tập trung quản lý, giám sát nhưng vẫn diễn biến phức tạp. Các đối tượng lợi dụng hoạt động bán hàng đa cấp để chiếm đoạt với nhiều phương thức, thủ đoạn mới hết sức tinh vi. Như, lập website để tổ chức huy động vốn trả lãi suất cao nhằm chiếm đoạt tài sản.
Lợi dụng hoạt động từ thiện để lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Lập và tạo ra nhiều sàn giao dịch các loại tiền điện tử hoạt động theo mô hình đa cấp như: Onecoin, Bitcoin, ILcoin, Gemcoin… để thu hút các nhà đầu tư nhằm chiếm đoạt tài sản hoặc kinh doanh tiền điện tử trái phép để rửa tiền, ship hàng, trả tiền cá độ bóng đá… Các đối tượng thành lập các công ty, giả mạo các dự án của công ty nước ngoài huy động vốn trả lãi suất và hoa hồng theo mô hình đa cấp để chiếm đoạt tài sản của người tham gia.
Tình trạng đánh bạc, cá độ bóng đá trên mạng Internet diễn ra rất phức tạp, số tiền đánh bạc lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Các đối tượng nhà cái ở nước ngoài thường móc nối với các đối tượng trong nước (các đại lý) xây dựng các đường dây lớn tổ chức cho cả người Việt Nam và người nước ngoài, báo cáo của Bộ trưởng nêu rõ.
Báo cáo về kết quả đấu tranh, Bộ trưởng cho biết lực lượng Công an các cấp đã làm tốt công tác nắm tình hình, triển khai nhiều kế hoạch, biện pháp phát hiện, đấu tranh với tội phạm sử dụng công nghệ cao.
Năm 2016 đã phát hiện, khởi tố điều tra 217 vụ, 493 bị can phạm tội sử dụng công nghệ cao (nhiều hơn 75% số vụ và 129,3% số bị can so với năm 2015). Năm 2017, đã phát hiện, khởi tố điều tra 197 vụ, 359 bị can (ít hơn 9,22% số vụ và 27,18% số bị can so với năm 2016). Riêng từ đầu năm 2018 đến nay, đã khởi tố điều tra 117 vụ, 196 bị can (giảm 13,97% vụ, tăng 4,26% bị can so với cùng kỳ năm 2017).
Trong đó đã phát hiện, triệt phá nhiều vụ án lớn như: vụ án công ty CNC tổ chức đánh bạc, đánh bạc trực tuyến trên mạng Internet bằng hình thức game bài với gần 43 triệu tài khoản tham gia đánh bạc; 25 đại lý cấp 1 và 5.877 đại lý cấp 2 trên phạm vi toàn quốc để giao dịch mua, bán Rik (tiền ảo) với tổng số tiền thu lợi bất chính trên 9.853 tỷ đồng, thu giữ trên 1.760 tỷ đồng; khởi tố điều tra, làm rõ 105 bị can về các tội danh liên quan.
Về những khó khăn, thách thức, Bộ trưởng cho rằng sự bùng nổ của công nghệ thông tin trong xu thế phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của mạng Internet, mạng viễn thông tại Việt Nam, điều này tạo điều kiện khiến tội phạm sử dụng công nghệ cao gia tăng số lượng cùng với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, khó phòng ngừa và đấu tranh hơn.
Theo Bộ trưởng, các cơ quan, doanh nghiệp và người dân chưa ý thức đầy đủ tầm quan trọng của công tác bảo mật cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin, chủ quan với các cảnh báo an ninh, an toàn mạng. Nhiều tổ chức, doanh nghiệp chưa chú trọng đến đầu tư hệ thống bảo mật thông tin của đơn vị mình. Khách hàng, người sử dụng các dịch vụ ngân hàng trực tuyến, mạng xã hội còn chủ quan, mất cảnh giác là nguyên nhân lớn gây ra tình hình tội phạm.
Công tác quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực này, theo Bộ trưởng còn nhiều sơ hở, chưa theo kịp với diễn biến của tình hình. Hệ thống pháp luật về phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao tuy đã được quan tâm xây dựng, bổ sung, sửa đổi nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu.
Nguyên Vũ
